آزمون T ( T-test , T Brittin , T student )همگی یک آزمون هستند، که می توانید از آنها برای ارزیابی خطای سیستماتیک ( صحت ) که در آزمایشگاه وجود دارد استفاده کنید. در آزمون T دو گروه داده باهم مقایسه می شوند و در صورت تایید مشخص می شود که دو گروه اختلاف معنی داری باهم ندارندیا خیر.
آزمون T-Brittin برای تائید کالیبراسیون Calibration Verification و بررسی مقدار نامیزانی با Bias استفاده می شود عدم تایید آزمون نشان دهنده عدم صحت و خطای سیستماتیک بیش از مقدار مجاز در آزمایش است که باید موارد خطاهای سیستماتیک بررسی شود . ( این خطا می تواند مربوط به دستگاه و یا نمونه و تاثیرات نگهداری باشد)
این آزمون برای اندازه گیری بازه های کوچک تر مناسب تر است. مانند آزمایش های کلسیم ، پتاسیم و T3 .
برای آزمایش های دارای بازه بزرگ مانند گلوکز و کلسترول بهتر است از آزمون Regression استفاده شود.
تست T برای داده های با توزیع نرمال استفاده می شود.
انواع t-test:
Paired T-test : در صورتی که داده هایی با عدد عیار (مرجع) داریم
T brittin : صرفا جهت مقایسه ی دو سری داده استفاده میشود
در استفاده از آزمون T به درجه آزادی توجه می کنیم. ( df = n-1 )
روش انجام:
در بخش هماتولوژی جهت بررسی صحت پایداری دما و نگهداری صحیح نمونه میتوان در دو روز متوالی تعدادی نمونه خون بیماران همان روز را انتخاب نموده و به دستگاه داد ، سپس نمونه ها را به مدت یک شبانه روز در یخچال نگهداشته و روز بعد مجددا مورد آزمایش قرار داد .
یا زمانی که یک کیت جدید وارد آزمایشگاه میشود جهت بررسی تاییدیه صحت کیت ،10-20 نمونه از بیماران را هم با لات نامبر کیت قبلی و هم با لات نامبر کیت جدید اندازه گیری کرد
از این آزمون برای بررسی تفاوت آماری بین دو دستگاه (دستگاه مورد اطمینان و دستگاه جدید) نیز میتوان استفاده کرد
x: میانگین نمونه های آزمایشگاه
y: میانگین نمونه های مرجع
n: تعداد نمونه
SD:انحراف معیار تفاوت ها
نارسایی آزمون t :
- این آزمون زمانی معتبر است که خطای تصادفی کوچک باشد و در زمانی که خطای تصادفی بزرگ است ( واریانس دو سری داده اختلاف زیادی دارند ) ، خطای های سیستماتیک شناخته نمیشود و آزمون به اشتباه تایید می شود.
- زمانی که خطای سیستمایتیک خیلی جزئی باشد نیز، آزمون به اشتبهاه رد میشود
شرایط استفاده از آزمون t :
- نمونه های مورد استفاده در این آزمون باید دارای توزیع نرمال باشد.(اگر نرمال نباشد از آزمون ویلکاکسون استفاده شود )
- واریانس هر سری از نمونه ها اختلاف زیادی با یکدیگر نداشته باشد ( خطای رندوم زیاد نباشد)
تفسیر:
- مقدار عددي اين آزمون براي 5 نمونه بايستي كمتر از 2.78 و براي 10 نمونه بايستي كمتر از 2.26 باشد.
- اگر T-brittin کمتر از T-Critical باشد نشانه همخوانی دو روش است و وجود اختلاف معنی دار در دو سری داده، نشانه عدم ثبات دستگاه یا کیت مورد نطر و وجود مشکل احتمالی می باشد . که بایستی اقدامات لازم انجام شود.
- تنها زمانی که داده ها خطای سیستماتیک داشته باشند ( با شرط اینکه واریانس اختلاف دو سری داده کوچک است ) ، دو سری داده یکدیگر را تایید نمی کنند و باید اقدام اصلاحی انجام شود.
X1 داده های کیت یا دستگاه اول یا روز اول و X2 داده های کیت یا دستگاه دوم یا روز دوم میباشد.
جدول T
ستون عمودی جدول T درجه آزادی است ( df = n-1 )
ستون افقی جدول T ضریب اطمینان است (95%)