ارزیابی محدوده های تشخیص و محدوده سنجش Limit of Detection و Limit of Quantitation یا LoD, LoQ برای کیت های مولتی کالیبراتور انجام میشود.
برای آنالیت های مولتی کالیبراتور مباحثی مانند Detection Limit مثل LOB, LOD و LOQ و Functional sensitivity FS مطرح هستند و معمولا خطی بودن در این آنالیت ها مطرح نیست . و برای مقادیر بالاتر از آخرین استاندارد رقیق سازی انجام می شود.
هر کالیبراتور حداقل 4 یا 5 مرتبه باید اندازه گیری شود.
(Limit of Blank) LoB مرز شاھد؛
(Limit of Detection) LoD مرز تشخيص؛
(Limit of Quantification) LoQ مرز اندازه گیری
مرز بین سلامت و بیماری در تشخیص یک خط نیست که بگوییم کمتر از مقدار مشخص بیماری سالم و بیشتر از یک مقدار مشخص بیماری و یا بالعکس است و همیشه تعیین مرز بین بیماری و سلامت یکی از دغدغه های ازمایشگاه و پزشکان است .
بنابر این آزمایشگاه باید بتواند این مرز ها را مشخص کرده و در تفسیر و گزارش نتایج خود بکار ببرد .
برای تعیین مرز شاهد Limit of Blank LoB از کالیبراتور 0 استفاده کرده .میانگین و انحراف استاندارد خوانده های کالیبراتور صفر را محاسبه کرده و با استفاده از فرمول زیر مقدار مرز شاهد را بدست می آوریم .
اگر کیت مورد اندازه گیری کالیبراتور صفر نداشته باشد می توانیم از مقدار Spiked استفاده کنیم بصورت زیر :
نمونه بلانکی که مقدار جزیی به آن آنالیت اضافه شده باشد اصطلاحا Spiked می گویند . این افزودن آنالیت شرایط خاصی دارد که اولا از یک مقداری کمتر نباشد تا دستگاههای ما بتوانند آن را از کالیبراتور 0 متمایز کنند و ثانیا از یک مقدار مجاز هم بیشتر نباشد تا از محدوده تشخیص فراتر رفته و وارد محدوده قابل اندازه گیری ( Limit Of Quantitation LoQ )شود.
بنابر این این نمونه Spiked را می توان با افزودن مقادیر متفاوتی از آنالیت در سری های مختلف و اندازه گیری حداقل 20 با در ران های مختلف بدست اورد .
مقدار Spiked level را که با افزودن مقدار آنالیت برای بدست آوردن مقدار Critical استفاده می شود با استفاده از Tcrit و تعداد دفعات اندازه گیری بدست می آید .
LoD-Limit Of Detection یعنی اینکه مقدار آنالیت در چه حدی باشد از صفر یا بلانک قابل تشخیص است.
محدوده اندازه گیری یا Limit Of Quantification ، Limit of Quantitation یا ( LoQ ) : محدوده اندازه گيری يعنی کمترين غلظتی که با کيفيت مورد نظر سنجيده میشود و نتیجه را می توان به صورت یک عدد گزارش نمود . یعنی LoQ پایین ترین سطح آنالیت است که می‌تواند با عملکرد قابل قبول تعیین شود ” عملکرد قابل قبول” شامل دقت و صحت اندازه گیری میباشد.و خطای کل آن باید کمتر خطای مجاز باشد.
حساسيت عملکردی؛ Functional Sensitivity و یا حساسيت آنالیتیکال Analytical Sensitivity : غلظتی از آنالیت است که در آن CV روش %٢٠است. در روش های جدید CLSI EP17 این شاخص حذف شده و به جای آن همان LOQ Limit Of Quantitation استفاده می شود.
اعداد بین LoQ و LoD را باید به صورت Detectable But Not Quantifiable قابل تشخیص ولی غیر قابل گزارش گزارش نمود .
TE کالیبراتور که از TEa کمتر باشد برای ما LOQ محاسبه میشود.
