آموزش رسم نمودار Levey Jennings #
نمودار levey jennings در قسمت کنترل کیفیت کمی نرم افزار استانداردسازی و کنترل کیفیت تریتا بر اساس قوانین وستگارد و who برای 2 سطح و 3 سطح کنترل، تفسیر انجام می شود و به این ترتیب می توان خطایابی را سریع تر از زمان یک سطح کنترل تشخیص داد و رد نتایج را مشخص کرد.
برای ترسيم اولين چارت کنترلی اگر از ماه قبل SD ، میانگین نداشتید باید مراحل زير انجام شود :
نمونه های کنترلی را 20 بار آزمايش و ميانگين و انحراف معيار را محاسبه نماييد. که داده های این قسمت را در کالکیولیتر وارد کنید.
20تا دیتا مربوط به هر سطح کنترل را در ستون Value وارد کنید.میانگین ، CV ، SD محاسبه می شود.هم چنین می توانید نتایج ارزیابی خارجی کیفیت را در زیر کادر سبزرنگ برای محاسبه بایاس استفاده کنید. که Lab result نتیجه آزمایشگاه شما و target میانگین همگروه ها می باشد، بصورت خودکار بایاس حساب میشود که باید از بایاس مجاز کمتر باشد.
وقتی Bias و CV را حساب کردید توتال اِرور ( total error) محاسبه می شود.
پس از محاسبه ی این اعداد وارد قسمت کنترل چارت میشویم تست انتخاب شده، و براساس سطوح کنترلی که استفاده می شود تیک فعال هر کنترل را زده تا برای هر کنترل بتوان منحنی مجزا یی رسم کرد.
قوانين Levey-Jenning در بطن دو قانون وستگارد و WHO قرار دارد و تفسیر را علامت بزنید.
در باکس مربوطه به اطلاعات اولیه ی هرکنترل نیاز است عدد میانگین و SD که در قسمت calculator محاسبه شده را وارد کرده و تاریخ انقضا ، سریال ساخت و نام کنترل را ثبت کرد. سپس ذخیره را بزنید.
Max و min هر کنترل را وارد نمایید. و در قسمت Data Entry اعداد روزانه کنترل را وارد نمایید. اگر خطایی داشته باشید کادر مربوط به خطا برایتان باز میشود و اقدام اصلاحی خود را یادداشت نمایید.
همچنین در قسمت data table تمامی داده ها به همراه error ها قابل رویت بوده و می توان به صورت دقیق متوجه روند انجام تست در یک ماه شد.
تفسیر نمودار ها به صورت ترکیبی و اینتراکتیو بوده و نمودار ها در ارتباط با یکدیگر و ران های مختلف تفسیر خواهند شد.
در آخر پس از اتمام ماه می توان با کلیک بر روی انتقال به ماه بعد میانگین و CV،SD جدید را به ماه بعد انتقال داد.
دسترسی سریع برای جابجایی راحت تر بین تست ها برای کاربر میباشد.
تفسیر خطاها :
1:2S يک کنترل خارج از محدوده 2 SD ± بمعنی هشداربوده و لزوم بررسی ساير قوانين را مطرح می‌سازد.
1:3S يک کنترل خارج از محدوده 3 SD ± باعث رد نتايج شده و می تواند نشاندهنده خطای راندوم يا شروع خطای سيستماتيک باشد.
2:2S دوخوانده متوالی هم جهت و خارج از محدوده 2 SD ± باعث رد نتايج شده و به خطای سيستماتيک حساس میباشد.
R:4S يک خوانده خارج از محدوده 2 SD + و ديگری خارج از محدوده 2 SD – باعث رد نتايج گرديده ونشانگر خطای راندوم میباشد.
4:1S چهار خوانده متوالی و همسو، خارج از محدوده 1 SD + يا 1 SD- و حداقل يكي از اين خوانده ها خارج از 2SD ± باشد باعث رد نتايج میشود و به خطای سيستماتيک حساس میباشد.
10X خوانده متوالی در يک طرف ميانگين (بالا يا پائين ميانگين و بدون توجه به اندازه انحراف) و حداقل يكي از اين خوانده ها خارج از 2SD ± باشد باعث رد نتايج میشود و به خطای سيستماتيک حساس میباشد.
– قانون اول WHO يك خوانده خارج از محدوده 2SD باشد. هشدار
– قانون دوم WHO – اگر يك خوانده خارج از محدوده 3SD باشد. غير قابل قبول ( خطای سيستماتيک يا راندوم)
– قانون سوم WHO اگر دو خوانده متوالي خارج از محدوده 2SD باشد. غير قابل قبول ( خطای سيستماتيک )
– قانون چهارم WHO اگر چهار خوانده متوالي خارج از محدوده 1SD باشد. غير قابل قبول( خطای سيستماتيک)
– Shift : اگر شش الي هفت خوانده متوالي در بالا يا پايين ميانگين باشد. هشدار ( خطای سيستماتيک)
Trend- :
– اگر هفت خوانده متوالي سير صعودي داشته باشند. Positive Trend غير قابل قبول
– اگر هفت خوانده متوالي سير نزولي داشته باشند. Negative Trend غير قابل قبول
همینطور می توان در قسمت cusum جهت چک خطا ی سیستماتیک، رسم منحنی را مشاهده کرد.وقتی اعداد کنترلی در لوی جنینگ وارد شود بصورت خودکار نمودار کیوسام نیز رسم میشود. و از بخش data table میتوان جزئیات را مشاهده نمود.
در تب list ، فهرست کامل تست هایی که منحنی رسم شده، قابل مشاهده است و همچنین می توان بر اساس بخش ، نام تست و یا داده ، تست مورد نظر را جستجو کرد.
سوالات متداول #
تغییر میانگین نشانه وجود خطای سیستماتیک و ایجاد Bias را نشان می دهد اگر خطای سیستماتیک وجود نداشته باشد معمولا میانگین خیلی جابجا نمی شود و می توان از میانگین اولیه برای ادامه کنترل کیفیت استفاده کرد ولی به دلیل خطاهای ذاتی سیستم معمولا مقداری انحراف میانگین وجود دارد و این انحراف به عنوان خطای ذاتی سیستم در نظر گرفته می شود و تا 1.5SD قابل قبول بوده و نیازی به کالیبراسیون ندارد لذا برای حذف این نوع خطاها بهتر است از میانگین جدید استفاده شود
می توانید ابتدا با استفاده از تائید میانگین کنترل ( این آزمون در بخش صحه گذاری کنترل در نرم افزار تریتا موجود است ) انطباق میانگین جدید را با میانگین کنترل قدیم ارزیابی کنید در صورت تائید کنترل جدید را می توانید در ادامه کنترل قبلی وارد نمائید در غیر اینصورت باید نمودار جدید با استفاده از 20 داده اولیه رسم و کنترل کیفیت ادامه پیدا کند.
ترجیحا توصیه می شود از نمودار جدید استفاده کنید چون اگر از نمودار قبل برای داده های جدید استفاده کنید باید میانگین و SD کیت جدید مشابه کیت قبل باشد در غیر اینصورت تفسیر خطاهای کیت جدید بر مبنای SD کیت قدیم امکان پذیر نخواهد بود و …
ابتدا باید نام تست و دستگاه را در قسمت آزمایشات>لیست آزمایشات کل و در تجهیزات>شناسنامه تجهیزات وارد نمایید.
نکته:تا زمانی که نام آزمایش و بخشی که آزمایش در آن انجام میشود مشخص نشود،در بخش لوی جنینگ نمایش داده نمیشود.
از قسمت امکانات>تنظیمات>کنترل کیفیت>کیت/ویال های کنترل(نام کیت/ویال های کنترل اضافه شود).
در list ،نام اولین کاربری که نمودار اولیه را ایجاد کرده است،نمایش داده میشود.از قسمت تاریخچه تغییرات(در بالای پنجره لوی جنینگ)،میتوان تاریخ و زمان و کاربر و تغییرات و ثبت داده ها در لوی جنینگ را مشاهده نمود.
باید هر سه تیک ابتدایی گزینه list برداشته شود تا نمودار ها نمایش داده شوند.
داده های کنترلی باید در قسمت Value وارد شوند نه در قسمت Date.
دو حالت وجود دارد>حالت اول:در قسمت آزمایشات،TEa% و CV% تعیین نشده است و چون عدد بدست آمده از صفر بزرگتر است در نتیجه به نشانه ی اخطار،CV% بدست آمده از 20 داده کنترلی،قرمز رنگ نمایش داده میشود.(CV آزمایشگاه برای هر تست از رفرنس خطای کل مجاز باید کمتر باشد تا قابل قبول باشد)
حالت دوم:CV% مجاز رفرنس انتخاب شده،کمتر از CV بدست آمده آزمایشگاه است.اگر با تغییر رفرنس انتخابی،همچنان CV بدست آمده آزمایشگاه بیشتر بود،باید قوانین مرتبط با خطای رندوم و نحوه جمع آوری 20 داده کنترلی و بررسی محلول ها و دستگاه و تجهیزات صورت بگیرد.
داخل پرانتز،CV% مجاز را گزارش میدهد و بیرون پرانتز بر اساس ورود داده های کنترلی بر روی نمودار لوی جنینگ نمایش داده میشود که CV تست(آزمایشگاه) باید از CV% مجاز کمتر باشد تا مشکی رنگ نمایش داده شود،اگر قرمز رنگ شود یعنی CV%ما (حاصل از داده های در طول ماه) از CV% مجاز(مقدار داخل پرانتز) بیشتر میباشد.
از آن جایی که داده های خارج از محدوده بر روی نتیجه CV و SD ماهیانه تاثیر گذار هستند،پس از انجام اقدامات اصلاحی مورد نیاز،داده کنترلی جدید باید جایگزین داده کنترلی قبلی شود و در قسمت Description(توضیحات)،اقدامات اصلاحی و نتیجه کنترل قبلی و جدید را ثبت نمود.
از قسمت Data table در صفحه اصلی لوی جنینگ(گوشه انتهایی سمت راست بخش کنترل ها در سمت راست پنجره لوی جنینگ)،میتوانند با کلیک راست نمودن بر روی عدد مورد نظر ویرایش یا حذف را انجام دهند.
برای کیت های کیفی و نیمه کمی از قسمت کنترل کیفیت > کنترل تست های کیفی باید استفاده کنند
استفاده از لوی جنینگ و نمودار ها فقط برای تست های کمی است
به دلیل افزایش میزان دقت تجهیزات و دستگاه های آزمایشگاهی،جهت بررسی داده های کنترلی از روش نمودار های پایه مثل لوی جنینگ نمیتوان استفاده کرد.بلکه باید از نمودار های پیشرفته به روش سیگما متریک استفاده نمود.
در صورتی که لات نامبر کنترل مصرفی ،در ماه جدید با ماه گذشته یکسان باشد،پس از اتمام رسم نمودار در ماه جاری،میتوان با زدن گزینه انتقال به ماه بعد میانگین و SD را از این ماه به ماه بعد انتقال داده و نیاز به محاسبه مجدد میانگین و SD از طریق جمع آوری 20 داده کنترلی نمیباشد.
بله.با ایجاد یک صفحه جدید در قسمت لوی جنینگ و وارد کردن و انتخاب ماه آینده به صورت روزانه،در قسمت Calculator داده های کنترلی ،گزینه ذخیره هر بار زده شود.
خیر.
میتوان از دو گزینه ورود روزانه یا دسترسی سریع جهت وارد کردن داده های کنترلی استفاده نمود.
از قسمت list در نمودارهای لوی جنینگ،نمودار مورد نظر را انتخاب کرده و وارد صفحه آن شده و با انتخاب گزینه تاریخچه تغییرات،میتوان انواع ویرایش ها را با جزئیات با نام کاربر و تاریخ و زمان مشاهده نمود.
بله.چون لوی جنینگ خطا های رندوم را بررسی میکند اما نمودار Cusum،خطاهای سیستماتیک را ارزیابی میکند.Shift یا Trend بودن داده ها،توسط نمودار Cusum ارزیابی میشود.
از قسمت کارکنان>شناسنامه پرسنلی>زیست>سطح دسترسی>نمودار های آماری>مشاهده نمودار کاربر دیگر>تیک مقابل آن را برداشته و ذخیره تغییرات را انتخاب نمایید.
در قسمت راهنمای آنلاین موجود در نمودار لوی جنینگ،تمام خطاها و تفسیر ها قرار داده شده است.
در بالای نمودار لوی جنینگ،گزینه روز قرار داده شده است که میتوان آن را تغییر داد.
خیر ،با استفاده از کنترل های داخل کیت به دلیل محدودیت زمانی ( عدم امکان استفاده برای مدت طولانی حداقل 6 ماه ) روند کیفیت آزمایشگاه قابل مانیتور نخواهد بود .
كنترل داخل كيت در روش هاي كمي در اصول كنترل كيفيت ارزش چنداني ندارند چون دليل قرار دادن آنها در داخل كيت يك نقطه كنترلي در كاهش ريسك بوده و در روشهاي كمي قرائت كنترل داخل كيت در محدوده تعيين شده توسط توليد كننده فقط نشان دهنده اين است كه ران كاري بر اساس توصيه هاي شركت توليد كننده انجام شده است و به هیچ وجه نشان دهنده دقت و درستي سنجش نيست .
در ستون Calculator چیزی در Date وارد نکرده اند،حتما باید این ستون پر شود.
در قسمت لیست>تیک نمودار های بسته شده را بزنید>دوبار کلیک روی نمودار مد نظر>باز کردن نمودار را از بالای پنجره انتخاب نمایید.
مانند سایر تست ها تا زمانی که لات نامبر تغییر نکرده است،داده هایتان را در یک نمودار که برای تست ایجاد نموده اید،وارد نمایید.