این ارزیابی بر اساس Failure mode and effects analysis (FMEA) است در واقع FMEA ابزار ارزیابی خطربرای شناسایی سیستماتیک حالات خطا در فرایند و یا سیستم می باشد.
- حالات خطا (Failure Mode): شکست، خطر بالقوه در فرایند یا سیستم
- اثرات (Effects): تاثیراتی است که روی داد حالات خطا به دنبال خواهد داشت.
شناسايی خطر (Hazard Identification) :فرآیند شناسایی وجود یک خطر و تعیین مشخصات آن
آنالیز ريسک (Risk Analysis): فرآیند تعیین پارامترهای (احتمال و شدت) ریسک و تخمین ریسک.
ارزشیابی ريسک(Risk Evaluation): فرآیند ارزشیابی ریسک ناشی از خطرات ، بـا توجـه بـه کفایـت هـر گونـه
کنترل های موجود و تصمیم گیری در خصوص اینکه آیا ریسک قابل قبول می باشد یا خیر ؟
ارزيابی ريسک(Risk Assessment): فرآیندی است شامل شناسایی خطر، آنالیز ریسک و ارزشیابی ریسک.
ريسک قابل قبول(Acceptable Risk): ریسکی که به سطحی کاهش یافته باشد که با توجه به مقررات قـانونی و
خط مشی ایمنی و بهداشت حرفه ای برای سازمان قابل تحمل باشد
ايمنی (Safety): میزان یا درجه دور بودن از خطرات و یا در امان بودن از ریسک غیرقابل قبول یک خطر
تعیین اولویت خطر
- شدت خطر Severity یا اهمیت تاثیر خطا بر مشتریان
- احتمال روی داد Occurrence احتمال رخ داد حالت خطا و بروز تاثیرات آن
- قابلیت شناسایی Detectability احتمال کشف خطا
جدول شدت (Severity): به منظور تخمین شدت، اثر خطا بر مبنای جدول زیر تعیین می گردد. در این رابطه عدد 1 دلالت برجدی نبودن اثر خطا از دید مشتری و کارکنان مرتبط با محصول و عدد 10 بیانگر بدترین نوع اثرات می باشد.
میزان خطر | اثر خطا | عدد |
مخاطره آمیز و پر خطر | اثر خرابی مخاطره آمیز است، ایمنی را بدون اخطار قبلی تحت الشعاع قرار میدهد و مغایر با قوانین و استاندارد است. | 10 |
جدی | اثر بالقوه شدیدی وجود دارد، ممکن است موجب توقف ارائه خدمت بدون حادثه خطرناک شود، امکان تداخل با قوانین دولتی و یا گرفتاریهای حقوقی وجود دارد و ادامه خدمات ممکن نیست. | 9 |
بسیار زیاد | فرد خیلی ناراضی است، ایمنی را به مخاطره میاندازد اما ارائه خدمات متوقف نمیشود. | 8 |
زیاد | فرد ناراضی است، عملکرد (ارائه خدمات) تحت تاثیر قرار گرفته اما متوقف نشده است، بعید است ارائه خدمات ادامه داشته باشد. | 7 |
مهم | فرد احساس نارضایتی میکند، عملکرد سرویس (ارائه خدمت) افت میکند، اما متوقف نشده است، ارائه سرویس ممکن است ادامه یابد. | 6 |
متوسط | فرد کمی ناراضی است، اثر متوسطی بر عملکرد سرویس (ارائه خدمت) دارد اما متوقف نشده است، ارائه سرویس ادامه خواهد داشت. | 5 |
کم | فرد کمی رنجیده میشود، اثر کمی بر عملکرد سرویس (ارائه خدمت) دارد اما متوقف نشده است، ارائه سرویس ادامه خواهد داشت. | 4 |
نسبتاً کم | فرد نسبتاً رنجیده میشود، اثر بسیار کمی بر عملکرد سرویس (ارائه خدمت) دارد. | 3 |
بسیار ناچیز | فرد رنجیده نمیشود، اثر بسیار کمی بر عملکرد سرویس (ارائه خدمت) دارد. | 2 |
هیچ | بدون اثر | 1 |
جدول وقوع (Occurrence):به منظور تخمین وقوع، احتمال بروز خطا مورد بررسی قرار می گیرد. این احتمال از 1 الی 10 به هر خطا نسبت داده می شود که 1 مربوط به حالت غیر ممکن و 10 مربوط به حالتی است که خطا یقینا رخ می دهد.
میزان وقوع | درصد بروز خطا | عدد |
غیر ممکن بسیار بعید | کمتر از 0.01 | 1 |
وقوع بعید | 0.011-0.20 | 2 |
وقوع با شانس ناچیز | 0.210-0.60 | 3 |
تعداد وقوع کم | 0.610-2.00 | 4 |
گاه و بی گاه رخ می دهد | 2.001-5.00 | 5 |
معمولا رخ می دهد | 5.001-10.00 | 6 |
اغلب رخ می دهد | 10.001-15.00 | 7 |
زیاد رخ می دهد | 15.001-20.00 | 8 |
بسیار رخ می دهد | 20.001-25.00 | 9 |
یقیناً رخ می دهد | بیش از 25 درصد | 10 |
جدول تشخیص (Detection): به منظور تخمین تشخیص، امکان تشخیص خطا در مراحل مختلف بر مبنای جدول زیر تعیین می گردد. در این رابطه عدد 1 دلالت بر وجود بیشترین کنترل که می تواند به طور یقین خطا را شناسایی نماید و عدد 10 به منزله عدم وجود کنترل و متعاقب آن کمترین میزان شناسایی خطا می باشد.
تشخیص | معیار | عدد |
امکان پذیر | هیچ کنترلی برای شناسایی خطا وجود ندارد | 10 |
بعید | کنترل وجود دارد اما قابل اطمینان نیست، بسیار ناکار آمد است و یا موثر بودن آن معلوم نیست. | 9 |
بسیار ناچیز | کنترل در شناسایی خطا دارای شانس ناچیزی است. | 8 |
ناچیز | کنترل در شناسایی خطا شانس ناچیز دارد و موثر بودن کنترل نیز ناچیز است. | 7 |
کم | کنترل در شناسایی خطا شانس کمی دارد و موثر بودن کنترل نیز کم است. | 6 |
متوسط | کنترل در شناسایی و کشف خطا شانس متوسطی دارد و قابلیت اطمینان و موثر بودن کنترل متوسط است. | 5 |
نسبتاً متوسط | کنترل در شناسایی و کشف خطا شانس خوبی دارد و قابلیت اطمینان و موثر بودن کنترل خوب است. | 4 |
زیاد | کنترل در شناسایی و کشف خطا شانس زیادی دارد و امکان عدم تشخیص خطا بسیار ناچیز است. | 3 |
بسیار زیاد | کنترل در شناسایی و کشف خطا خیلی زیاد است و امکان عدم تشخیص خطا بسیار ناچیز است. | 2 |
کاملاً قطعی | کنترل قطعاً قادر به شناسایی و کشف خطا است. | 1 |
نرم افزار عدد بحرانی را بر اساس معیار ریک Risk Standard محاسبه کرده و بر اساس معیار ریسک و امتیاز RPN سطح بندی خطر را تعیین می کند و بر اساس آن خطرات را در سه سطح عادی ، نیمه بحرانی و بحرانی تعیین می کند و در صورتی که خطر در محدوده نیمه بحرانی و بحرانی باشد نیاز به اقدام اصلاحی و مداخله دارد و خطرات سطح عادی نیازی به مداخله ندارند بنابر این در مورد بحرانی و نیمه بحرانی اقدام اصلاحی جهت کاهش یکی از پارامترها انجام میشود.
الویت با خطرات بحرانی و سپس نیمه بحرانی است
بعد از ارزیابی اولیه و اقدام اصلاحی نیاز به ارزیابی مجدد است
اگر بعد از اقدام امتیاز الویت ریسک کاهش پیدا کرد و از بحرانی و نیمه بحرانی به حالت عادی رسید اتمام عملیات انجام می شود ولی در صورتی که مقادیر به حد عادی نرسد نیاز به اقدام بعدی و محاسبه عدد RPN مجدد است و این عمل تا زمانیکه خطرات به سطح عادی نرسیده اند ادامه پیدا می کند.
ابتدا خطرات بالقوه ای که در آزمایشگاه ممکن است وجود داشته باشد لیست می شود
![](https://treata.software/wp-content/uploads/2022/07/1.png)
بعد از تهیه لیست خطاها علل ریشه ای و تاثیرات خطا لیست شده و در مستند ذخیره می شود
![](https://treata.software/wp-content/uploads/2022/07/2.png)
سپس در بخش علل ریشه ای باید اقدامات لازم ثبت شود
![](https://treata.software/wp-content/uploads/2022/07/3.png)
بعد از ثبت اقدامات باید ارزیابی اولیه برای تعیین الویت ریسک انجام شود
![](https://treata.software/wp-content/uploads/2022/07/4.png)
برای این کار بر روی گزینه ” ارزیابی اولیه ” کلیک کنید و امتیاز مربوط به هر آیتم را انتخاب نمائید و سپس ذخیره کنید
![](https://treata.software/wp-content/uploads/2022/07/5.png)
پس از ثبت پارامتر ها و تعیین عدد الویت ریسک فرم را ذخیره کنید و ببندید
پس از این اقدام مجددا لیست خطر را باز کنید و خطر مورد نظر را فراخوانی کنید
بعد از اقدامات اصلاحی مجددا بر روی گزینه ” ارزیابی مجدد ” کلیک کنید
و عدد الویت ریسک را بعد از اقدام اصلاحی لازم مجدد تعیین نمائید
به صفحه ” ریسک آنالیز ” بروید و رتبه خطر مورد نظر را ببینید
- اگر خطر تعدیل شده باشد و از مرتبه بحرانی و نیمه بحرانی به مرتبه عادی تبدیل شده باشد اقدامات موثر بود و ارزیابی به اتمام می رسد در این حالت بر روی گزینه ” اتمام ” کلیک کنید
- اگر همچنان در مرتبه نیمه بحرانی و بحرانی باشد نیاز به ارزیابی های مجدد بعدی خواهد بود و ادامه مراحل …
![](https://treata.software/wp-content/uploads/2022/07/6.png)